Türkiye’de apartmanların ve kamu binalarının ne kadarının engellilere uygun olduğu hâlâ bilinmiyor. Engelli erişimine dair kapsamlı bir envanter ya da resmi istatistik bulunmazken, engelliler kamu hizmeti aldıkları birçok binada ciddi erişim sorunlarıyla karşı karşıya.
Engellilerin en temel sorunlarından biri, binaların engelliler düşünülmeden inşa edilmesi. Bu yapısal sorunlara bir yenisi ise asansörlerde kabin iç kapısı zorunluluğu ile eklendi.
Doğuştan iki kolu ve bir bacağı olmayan engelli psikolog İlknur Peder, ALS Derneği Başkanı Alper Kaya ile bir araya gelerek engellilerin yaşadığı asansör mağduriyetlerini ve çözüm yollarını ele aldı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 13 Eylül 2022 tarihli ve 31952 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemesiyle, 1 Temmuz 2023 itibarıyla asansörlerde iç kapı zorunlu hale getirildi. Ancak bu düzenleme yapılırken, küçük asansör kabinleri ve tekerlekli sandalye kullanıcılarının ihtiyaçlarının dikkate alınmadığı görülüyor.
Konuya ilişkin açıklama yapan İlknur Peder, düzenlemenin sahadaki etkilerinin göz ardı edildiğini vurgulayarak şunları söyledi:
“Bu yönetmelik hazırlanırken engelliler masada yoktu. Küçük kabinli asansörlerde iç kapı zorunluluğu, tekerlekli sandalye kullananlar için doğrudan erişim engeli oluşturuyor. Güvenlik adı altında, engellilerin yaşam hakkı kısıtlanıyor. Bu bir güvenlik meselesi değil, açık bir erişim ihlalidir.”
Peder, eski binaların büyük çoğunluğunda asansör kabinlerinin dar olduğuna dikkat çekerek, yıllarını vererek ev sahibi olmuş ya da yaşam düzenini kurmuş binlerce engellinin bir gecede asansörlerini kullanamaz hale geldiğini ifade etti.
Kendisi de ALS hastası olan ve yıllardır ALS hastaları için özveriyle çalışan ALS Derneği Başkanı Alper Kaya da yaşanan mağduriyeti birebir yaşayan isimlerden biri. Bir süredir kamuoyunda görünmemesinin nedeninin, binasına takılan iç kapı sonrası evinden çıkamaması olduğu öğrenildi.
Alper Kaya konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı:
“Bizim apartmanda sadece engelliler değil, yaşlılar da bu durumdan olumsuz etkileniyor. İç kapı zorunluluğu öncesinde herhangi bir sorun yoktu. Tekerlekli sandalyelerin ISO standart ölçüleri belli: 66 cm genişlik, 110 cm uzunluk. Ya bu düzenlemeye muafiyet tanınmalı ya da alternatif teknik çözümler sunulmalı.”
İlknur Peder ise çözümün mümkün olduğuna dikkat çekerek yetkililere çağrıda bulundu:
“Engellilerin hayatını kolaylaştırmak için çıkarılan düzenlemeler, sahada engellileri eve kapatıyorsa burada ciddi bir sorun vardır. Muafiyet, alternatif kapı sistemleri ve erişilebilirlik odaklı denetim şarttır. Aksi halde bu uygulama, engellileri cezalandırmaya devam eder.”
ALS Derneği Başkanı Alper Kaya ile engelli psikolog İlknur Peder
Yetkililere Açık Çağrı’da bulundu;
Engellilerin güvenliği ve erişilebilirliği gerekçe gösterilerek hayata geçirilen düzenlemeler, bugün binlerce engelli bireyi evine hapseden bir uygulamaya dönüşmüştür. Asansörlerde kabin iç kapısı zorunluluğu, özellikle eski ve dar kabinli binalarda tekerlekli sandalye kullanıcıları için aşılmaz bir engel haline gelmiştir.
Buradan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na, ilgili tüm kurumlara ve yerel yönetimlere açık çağrıda bulunuyoruz:
• Engelli bireylerin günlük yaşamını fiilen imkânsız hale getiren bu uygulama ivedilikle gözden geçirilmelidir.
• Küçük asansör kabinleri için muafiyet düzenlemesi acilen hayata geçirilmelidir.
• Tekerlekli sandalye ölçüleri ve erişilebilirlik kriterleri dikkate alınarak alternatif teknik kapı çözümleri geliştirilmelidir.
• Yönetmelikler masa başında değil, engellilerle birlikte, sahadaki gerçekler üzerinden hazırlanmalıdır.
• Erişilebilirliği ortadan kaldıran uygulamalar derhal durdurulmalı, denetimler hak temelli anlayışla yapılmalıdır.
Engelliler için çıkarıldığı söylenen bir düzenlemenin, engellilerin yaşam hakkını kısıtlaması kabul edilemez.
Erişilebilirlik bir ayrıcalık değil, temel bir insan hakkıdı
Yorumlar
Kalan Karakter: