Online Sipariş Platformları Esnafı Zorluyor – Ekonomiye Gizli Darbe
Dijital Konforun Bedelini Esnaf Ödüyor: Komisyonlar Büyüyor, Yerli Ekonomi Kan Kaybediyor
Yakalamaç Projesi, Türkiye genelinde yürüttüğü saha araştırmaları ve sektörel analizler sonucunda, online yemek sipariş platformlarının küçük ve orta ölçekli restoranlar üzerindeki yıkıcı etkilerini kamuoyuyla paylaştı. Proje Direktörü Hadi Bozkır, “Online yemek platformları kullanıcıya hız ve kolaylık sunsa da, esnaf için görünmeyen bir ekonomik yük, ülke için ise ciddi bir kaynak kaybı anlamına geliyor” dedi.
YÜKSEK KOMİSYONLAR, ARTAN MALİYETLER
Bozkır, yemek sipariş platformlarının ortalama %15 ila %20 arasında değişen komisyon oranlarına ek olarak KDV, kurye hizmet bedelleri, ödeme sistemleri komisyonları ve ambalaj giderleri gibi ek yükler bindirdiğini belirtti.
“100 TL’lik bir siparişte, restoran sahibinin eline kalan miktar ile hem malzeme maliyetini hem personel maaşını, hem de kira ve fatura giderlerini karşılaması bekleniyor. Bu denklem artık işlemiyor,” dedi.
FİYAT ARTIŞI KAÇINILMAZ, ENFLASYON ETKİLENİYOR
Bozkır’a göre işletmeler, bu ağır yükü dengelemek için menü fiyatlarına zam yapmak zorunda kalıyor. Aynı ürün, online sipariş verildiğinde daha pahalı hale geliyor. Bu fark, tüketiciye ek yük olarak yansıyor ve gıda enflasyonunu doğrudan etkiliyor.
“Restoranlar yaşamak için zam yapıyor, tüketici ise bu farkı sorgulamadan ödüyor. Oysa bu fark, sistemin dayattığı maliyetin bir sonucudur,” dedi.
YURTDIŞINA AKAN MİLYARLAR, KAYBEDİLEN VERGİLER
Yakalamaç Projesi’nin verilerine göre, Türkiye'deki büyük yemek sipariş platformlarının çoğu yabancı sermayeli şirketlere ait. Bu da, Türkiye’den elde edilen milyarlarca liralık gelirin önemli bir kısmının dijital reklam ve operasyon giderleri adı altında yurtdışına aktarılması anlamına geliyor.
“Bu paralar Türkiye’de vergiye dönüşmeden, ülke dışına çıkıyor. Milli gelir kaybı sessiz ve derinden büyüyor,” diyen Bozkır, platformların şeffaf şekilde denetlenmesi ve yerli alternatiflerin teşvik edilmesi gerektiğini vurguladı.
ESNAF KURYE MODELİYLE GÜVENCESİZ ÇALIŞMA
Platformlar, kuryelerin büyük bir bölümünü “esnaf kurye” modeliyle çalıştırıyor. Bu sistem, sosyal güvence ve bordrolu istihdamı ortadan kaldırıyor. “Devasa cirolara rağmen, bu platformların istihdam ve SGK’ya katkısı oldukça sınırlı,” ifadelerini kullanan Bozkır, bu yapının kamu maliyesine uzun vadeli yük oluşturduğunu belirtti.
ACİL DÜZENLEME ÇAĞRISI
Hadi Bozkır açıklamasını şu sözlerle tamamladı:
“Bu sistem sürdürülemez. Restoranlar her siparişte görünmeyen bir vergi ödüyor. Tüketici daha pahalı yiyor, ülke ekonomisi ise sessizce kan kaybediyor. Devletin ilgili kurumlarını, düzenleyici otoriteleri ve yasa yapıcıları esnafı koruyacak, milli geliri içeride tutacak adil ve şeffaf bir dijital ekonomi sistemini acilen hayata geçirmeye davet ediyoruz.”
Yorumlar
Kalan Karakter: