Dünyanın bu yüzyıldaki en büyük çevre sorunu zararlı gazlarla beraber tartışmasız bir şekilde plastik atıklar oldu. 1869’da Amerikalı John Hyatt’ın icat ettiği plastik, birçok açıdan hayatımızı kolaylaştırsa da gezegenimiz için adeta kabus haline geldi. Yirminci asrın ikinci yarısından itibaren sonraki altmış sene boyunca dünya genelinde yaklaşık 10 milyar ton plastik üretildi. Bu yoğun üretim, işleri geri dönülemez bir boyuta getirdi. Ancak şaşırtıcı olan şu ki bunun neredeyse yarısı altmış yıllık periyodun son beş yılına sığdı.
Tehlikenin farkında olan kimi bilim insanların uyarısıyla başta AB, Birleşmiş Milletler gibi topluluklar, son yıllarda plastik tüketiminin azalmasına yönelik çok sayıda adım attı. Bu makalede hem tarih boyunca geri dönüşüm uygulamalarının kademeli olarak değişimini hem de güncel yöntemleri inceleyeceğiz.
Geçmişten günümüze geri dönüşüm uygulamaları
Plastik atıklara dair en büyük sorun, onların yok edilmesindeki zorluklarla başlıyor. Örneğin kağıt atıklar doğada yaklaşık iki ayda kaybolabiliyor. Fakat plastiklere geldiğimizde bu süre korkunç bir şekilde artıyor. Yarım litrelik, sık sık tükettiğimiz plastik su şişesinin doğada tamamen yok olması 500 yılı bulabiliyor. Üstelik plastik atıklar, daha hızlı yok olması için yakıldığında ortaya çıkan zararlı gazlar atmosfere karışıp havayı da kirletiyor.
Büyüklüğü yüzlerce milyar dolara ulaşan casino endüstrisi de plastik atıkları en çok çıkaran tüketim kollarından biriydi. Poker fişi, slot makineleri gibi sık kullanılan ürünler ciddi miktarda plastik atığı ortaya çıkarıyordu. Çok eski yıllarda bir fiziki casino olan Casino Metropolhttps://cazinosmetropol.com/ adresine taşınıp kumarhanesini kapatarak bu tüketimin önünü kesti. Firmaların bu dönüşümü tiketicilerin alışkanlıklarını da değiştirdi ve sektörü buraya kaydırdı.
İşte tüm bunların çevreye olan olumsuz etkilerini azaltmak için insanoğlu çeşitli geri dönüşüm uygulamalarını hayata geçirdi. Zamanla her maddeye göre farklı geri dönüşüm teknikleri geliştirildi. Geçmişte, yani plastiklerin zararlarına bu kadar hakim olmadığımız günlerde kullanılan geri dönüşüm metotları şunlardı:
- Kağıt: Liflerine ayırma yöntemiyle geri dönüştürülür.
- Cam: Kırılıp eritme ocaklarına döküldükten sonra belli oranlarda katılarak yeniden dönüştürülür. Genellikle cam üretimlerinin %30’u geri dönüştürülmüş camlardan oluşur. İlginç bir şekilde sonsuza bir cam, sonsuza dek dönüştürülebilir.
- Plastik: İlk adımda cinslerine göre ayrıştırılır. Çok küçük parçalara getirilip kırıldıktan sonra çeşitli ham maddelerle karıştırılıp tekrar kullanılabilir hale getirilir. Veya bir kez daha eritilerek yeniden ham madde yapılır.
Modern geri dönüşüm girişimleri
Son yıllarda plastikler için bu geri dönüşüm teknikleri yeterli görülmedi. Özellikle üretim aşamalarında kullanılan dayanıklı plastikler için aşağıdaki geri dönüşüm adımları atıldı:
- Kimyasal geri dönüştürme
- Mekanik geri dönüştürme
- Organik geri dönüştürme
Yukarıdaki tekniklere ek olarak plastiklerle ilgili aşağıdaki hayati derecede önemli yenilikler de hayatımıza girdi:
Parçalanabilen plastiklerin üretilmesi
Biyobozunur adıyla da bilinen bu plastik türleri biyolojik açıdan çok çabuk yıkıma uğradıkları için tercih ediliyorlar. Parçalanabilen plastikler ağırlıklı olarak mısır, fasulye (soya), şeker kamışı gibi besinlerin atık veya taze hallerinden üretildiği için de çevre dostudur.
Plastik atıkların su kaynaklarından uzak tutulması
Plastiklerin doğada kaybolmamasının en büyük etkisini su kaynaklarımızın üzerinde gördük. Artık doğal ve tüketilebilir kaynakların çok büyük kısmı kirli halde veya ciddi bir arıtma maliyetinin ardından kullanıma hazır hale geliyor. Regülasyonların ardından hem bu tip malzemelerin üretimini yapan hem de atıklarını toplayan tesislerin, yeraltı sularıyla buluşmaması için ciddi önlemler alındı.
Tek kullanımlık plastiklerin tüketiminin azaltılması
Geri dönüşümü ilgilendirmiyor ancak bu hamle, plastik tüketiminin büyük oranda azalmasını sağlayan önlemlerden biri oldu. Dönüştürülmesi maliyetli olan, doğada çok zor kaybolan, havaya ve sulara zarar veren plastiklerinin üretiminin, doğal olarak da tüketiminin azalmaya zorlanması tüm gelişmiş ülkeler tarafından uygulanır hale geldi.
Yorumlar
Kalan Karakter: