Çeşme’nin efsane başkanı Tütüncüoğlu’na veda

Fulya OMAÇ / Çeşme - İZMİR
Dört dönem Çeşme Belediye Başkanlığı yapan, doğayı önceleyen planlama anlayışı, asker disipliniyle şekillenen kararlı yönetim tarzı ve “Çeşmelilik ruhu” vurgusuyla tanınan Emekli Albay Ahmet Faik Tütüncüoğlu, geride doğası korunmuş bir kent ve güçlü bir belediyecilik mirası bırakarak hayata veda etti. Çeşme’nin yakın tarihine damga vuran Tütüncüoğlu, geniş katılımlı bir törenle son yolculuğuna uğurlandı.
ÇEŞME’Yİ 20 YIL YÖNETEN BAŞKAN TÜTÜNCÜOĞLU, ARDINDA DERİN İZLER BIRAKARAK SONSUZLUĞA UĞURLANDI
İzmir’in turizm lokomotifi ilçesi Çeşme’ye 20 yıl boyunca yön veren, kararlı duruşu, askeri disiplinli sert ama sahiplenen yönetim anlayışı ve iz bırakan icraatlarıyla kentin yakın tarihine damgasını vuran Emekli Albay Ahmet Faik Tütüncüoğlu, dün (20 Aralık Cumartesi) 88 yaşında yaşamını yitirdi. Üç dönemi üst üste olmak üzere 1989-1994 ve 1999-2014 yılları arasında toplam dört dönem Çeşme Belediye Başkanlığı yapan Tütüncüoğlu’nun vefatı ilçede büyük üzüntü yarattı ve bir dönemin kapanışı olarak değerlendirildi.
Yaklaşık bir buçuk yıl önce zatürre teşhisiyle Çeşme Alper Çizgenakat Devlet Hastanesi’nde tedavi altına alınan ve bu süreçten sonra sağlık sorunları yaşamaya devam eden Tütüncüoğlu, bugün son yolculuğuna uğurlandı. Çeşme Belediye Başkanlığı önünde düzenlenen resmi askeri törenin ardından cenazesi, ikindi namazına müteakip Hacı Memiş Camii’nden kaldırılarak Çakabey Mezarlığı’nda bir yıl önce kaybettiği eşi Melis Tütüncüoğlu’nun yanında toprağa verildi. 
CENAZE TÖRENİ GENİŞ KATILIMLA GERÇEKLEŞTİ 
Çeşme’nin uzun yıllar yönetiminde söz sahibi olan, ilçenin çağdaş kimliğinin oluşmasında önemli payı bulunan Başkan Ahmet Faik Tütüncüoğlu, Türk bayrağına sarılı tabutunun belediye binası önüne alkışlar eşliğinde getirilip, naaşının Çeşme sokaklarından son kez geçirilmesiyle ebediyete uğurlandı. Düzenlenen cenaze töreni, ilçede geniş katılımla gerçekleşti. 
Törene CHP Genel Başkanı Özgür Özel çelenk gönderirken; Çeşme Kaymakamı Mehmet Maraşlı, Çeşme Belediye Başkanı Lal Denizli, uzun yıllar beraber yol aldığı İzmir Büyükşehir Belediyesi önceki dönem Başkanı Aziz Kocaoğlu, Çeşme Belediyesi önceki dönem Başkanları Muhittin Dalgıç ile Ekrem Oran, Alaçatı Belediyesi önceki dönem Başkanı Remzi Özen, Güzelbahçe Belediyesi önceki dönem Belediye Başkanı Hülya Yarbuz, CHP eski milletvekilleri Alaaddin Yüksel ve Mehmet Ali Susam, İzmir Ticaret Odası eski Başkanı Ekrem Demirtaş, eski Konak Belediye Başkanı Ahmet Sarışın, Tütüncüoğlu ailesi, sevenleri, protokol üyeleri, siyasi parti ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile çok sayıda vatandaş katıldı. Törende Belediye Başkanı Lal Denizli ile kızı Pelin Tütüncüoğlu duygusal birer konuşma yaptı. 
ŞEREFLİ BİR TÜRK SUBAYI VE DÜRÜST BİR ATATÜRKÇÜYDÜ 
Çeşme Belediye Başkanı, törende yaptığı konuşmada Faik Tütüncüoğlu’nun Çeşme’ye yürekten bağlılığı, disiplini ve çalışma anlayışıyla belediyecilikte kalıcı bir iz bırakan çok kıymetli bir isim olduğunu vurguladı. Törende duygusal anlar da yaşandı. Kızı Tütüncüoğlu, “Babam, son anlarına kadar Çeşme sevdasıyla yaşayan, şerefli bir Türk subayı ve dürüst bir Atatürkçüydü” sözleriyle babasını anlatırken gözyaşlarına hakim olamadı.
ASKERLİKTEN BELEDİYE BAŞKANLIĞINA UZANAN BİR HİZMET ÇİZGİSİ
1937 yılında Çeşme’de dünyaya gelen Ahmet Faik Tütüncüoğlu, ilk ve orta öğrenimini ilçede tamamladı. Kuleli Askeri Lisesi ve Harp Okulu’ndan mezun olduktan sonra istihkam subayı olarak Türk Silahlı Kuvvetleri’nde görev yaptı. Türkiye’nin farklı bölgelerinde edindiği askerlik tecrübesi, onun ileride belediyecilik anlayışını şekillendirecek disiplinli ve planlı yaklaşımın da temelini oluşturdu. 1984 yılında kendi isteğiyle albay rütbesinden emekli olan Tütüncüoğlu, “memleketime hizmet” diyerek siyasete atıldı. Kısa süre sonra Çeşmelilerin desteğiyle ilk olarak 1989’da belediye başkanlığı görevine seçilen Tütüncüoğlu, toplam dört dönem boyunca ilçenin yönetiminde söz sahibi oldu. Bu süreçte dönemin CHP Genel Başkanı Deniz Baykal’ın en güvendiği isimlerden biri olarak anıldı.
1989 ÇEŞME’DE YENİ BİR DÖNEMİN BAŞLANGICI OLDU 
1989 yerel seçimleriyle belediye başkanı seçilen Tütüncüoğlu için bu tarih, Çeşme’nin geleceğini belirleyecek uzun soluklu bir vizyonun da başlangıcı oldu. Görev süresi boyunca Çeşme’de yapılaşma, çevre ve doğa konusunda taviz vermeyen bir yönetim anlayışı benimsediğini her fırsatta dile getiren Tütüncüoğlu, “1989’da seçildiğimden itibaren doğayı korudum, betonlaştırmadım, klimayı bozmadım. Her şeyi Çeşme’nin geleceği ve ekonomisi için yaptık” sözleriyle bu yaklaşımını özetlemişti. Çeşme’nin Kuşadası, Bodrum ve Marmaris gibi yoğun yapılaşmaya maruz kalmamasının bilinçli bir tercih olduğunu vurgulayan Tütüncüoğlu, dünya basınında “yaşanabilir kent” olarak öne çıkılmasının da bu anlayışın sonucu olduğunu savunmuştu. Tütüncüoğlu döneminde Çeşme’de dört katlıdan yüksek yapılaşmaya izin verilmemesi, imar planlarında yoğunlukların düşürülmesi ve yeni yapılaşma alanlarının kontrollü biçimde belirlenmesi, kentin bugünkü görünümünü şekillendiren en önemli kararlar ve kararlılıkla uygulanan politikalar arasında yer aldı.
ÇEŞME’Yİ TİCARET VE TURİZM MERKEZİ HALİNE GETİRMEYİ HEDEFLEDİ
Tütüncüoğlu’nun ilk dönemlerinden itibaren üzerinde durduğu en önemli başlıklardan biri turizmdi. Çeşme’nin yalnızca yaz aylarında hareketlenen bir sayfiye beldesi olmaktan çıkarılması gerektiğini savunan Tütüncüoğlu, ilçenin bir “ticaret ve turizm merkezi” haline gelmesi için çalıştıklarını her fırsatta dile getirdi. Ilıca, Dalyan, Çiftlik ve Çeşme sahillerinin yeniden düzenlenmesi, altyapı yatırımlarının hızlandırılması, parklar, yürüyüş alanları ve sosyal tesisler, bu vizyonun ilk somut adımları oldu. Ona göre Çeşme, yalnızca turistik bir ilçe değil, Türkiye’nin dünyaya açılan vitrinlerinden biriydi. “Çeşme bir turizm kentidir ve yaşam kaynağı turizmdir” sözleri, bu bakış açısını özetliyordu. Turizmden kazanç sağlamayan hiçbir sektör olmadığını savunan Tütüncüoğlu, esnaftan çiftçiye, işçiden yatırımcıya kadar herkesin bu bilinçle hareket etmesi gerektiğini vurguladı. Turistin güvenli, huzurlu ve adil fiyatlarla karşılandığı bir kent yaratmanın, belediyenin olduğu kadar kent sakinlerinin de sorumluluğu olduğunu sık sık dile getirdi.
YATIRIMLAR KADAR, HİZMET KALİTESİNİ DE ÖNEMSEDİ 
Tütüncüoğlu, turizm konusunda yatırımlar kadar, hizmet kalitesini de önemsedi. Esnafa yaptığı uyarılar, onun belediye başkanlığı döneminin karakteristik özelliklerinden biri oldu. “Turist enayi değildir” diyerek fahiş fiyat uygulamalarına sert çıkan Tütüncüoğlu, restoranlardan otellere kadar herkesin fiyat politikasında adil olması gerektiğini savundu. Ona göre kısa vadeli kazanç uğruna yapılan yanlışlar, Çeşme’nin uzun vadeli itibarına zarar veriyordu.
ULUSLARARASI VİTRİN VE ÖZGÜVEN
Tütüncüoğlu, Çeşme’nin dünya basınında yer almasını yalnızca bir tanıtım başarısı olarak görmedi. Bunu doğru belediyecilik anlayışının bir sonucu olarak değerlendirdi. New York Times, Inside Cruise ve benzeri yayınlarda yer alan haberleri, kentin doğru yönde ilerlediğinin göstergesi olarak yorumladı. Sıkça hatırlattığı önemli dönüm noktalarından biri de, Çeşme’nin 2009 yılında New York Times tarafından “dünyada gezilip görülmesi gereken yerler” listesinde 8’inci sırada gösterilmesi oldu. Çeşme Marina’nın 2011 yılında şehir içi marinalar arasında dünyada ikinci seçilmesi ve İngiltere merkezli Inside Cruise dergisinin ilçeyi “en iyi gelişen destinasyon” ilan etmesi, onun döneminde yürütülen tanıtım politikalarının somut sonuçları olarak kayıtlara geçti.
ALTYAPIDAN ÜSTYAPIYA BÜYÜK HAMLE
Tütüncüoğlu’nun belediye başkanlığı döneminde yapılan yatırımlar, yalnızca vitrine dönük projelerle sınırlı kalmadı. İlçenin altyapısı büyük ölçüde yenilendi. Ana yolların altındaki su boruları çelik borularla değiştirildi, kanalizasyon ve yağmur suyu hatları elden geçirildi. Üstyapıda ise kilometrelerce beton asfalt yol, 371 bin metrekareyi aşan parke yol, parke taş döşemeleri, bordürler, prefabrik su olukları, yeni otoparklar ve altyapı yatırımlarıyla kentin fiziki çehresi baştan sona yenilendi. Reisdere, Çiftlik, Dalyan ve Ilıca başta olmak üzere ilçenin farklı noktalarında çevre yolları ve sahil yolları düzenlendi. “Gidemediğin yer senin değildir” anlayışıyla yolların ve kamusal alanların erişilebilir olmasına özen gösterildi.
SOSYAL BELEDİYECİLİĞE BÜYÜK ÖNEM VERDİ
Tütüncüoğlu’nun en çok önem verdiği alanlardan bir diğeri de sosyal belediyecilik anlayışıyla kamusal alanlardı. Görev süresi boyunca Çeşme genelinde park sayısı 96’ya ulaştı. Sağlıklı yaşam parkları, çocuk oyun alanları, halı sahalar, basketbol ve voleybol sahaları ilçenin dört bir yanına yayıldı. Park yapmadığımız mahalle, parke taş döşemediğimiz sokak kalmadı” sözleri, onun belediyecilik anlayışını özetleyen ifadelerden biri olarak hafızalara kazındı. Çiftlik, Dalyan, Reisdere ve Çeşme Merkez’de yapılan spor kompleksleri, gençlere ve çocuklara yönelik yatırımların somut örnekleri oldu. Okullara yapılan destekler ve spor salonlarına ayrılan bütçeler, onun “sosyal belediyecilik” anlayışının bir parçasıydı. Tütüncüoğlu döneminde engelliler için yapılan düzenlemeler de dikkat çekti. Engelli otobüsleri alındı, park ve plajlar erişilebilir hale getirildi, spor alanları engelli bireylerin kullanımına uygun biçimde tasarlandı. Bu yatırımlar, Çeşme’de kamusal alanların herkes için erişilebilir olması hedefinin bir yansımasıydı. Sosyal yaşamı destekleyen projeler ile ulaşım yatırımları, bu dönemin Çeşme’de bıraktığı kalıcı izler arasında yer aldı. Bu süreçte hayvan barınağı da genişletilerek sahipsiz hayvanların bakım koşulları iyileştirildi.
“PLAN YAPTIRMAK KOLAY, UYGULAMAK ZOR”
Yerel yönetim ile merkezi idare arasındaki yetki paylaşımı, Tütüncüoğlu’nun belediye başkanlığı süresince en çok şikayet ettiği konuların başında geldi. İmar planlarını hazırlamanın tek başına yeterli olmadığını vurgulayan Tütüncüoğlu, asıl zorluğun bu planları Türkiye şartlarında hayata geçirebilmekte yaşandığına dikkat çekti. Kentsel tasarım planlarının hazır olduğunu, ancak yetki karmaşası nedeniyle hayata geçirilemediğini her fırsatta kamuoyuyla paylaştı. Özellikle termal tedavi merkezi gibi büyük projelerde gerekli yetkilerin belediyede bulunmamasını, “Çeşme’nin önünün kesilmesi” olarak değerlendiren Tütüncüoğlu, “Bizim elimizde plan var, uygulayacak paramız da var ama yetki bizde değil” sözleriyle yaşanan tıkanıklığı özetledi. Çeşme’de bir iskele yapılmasının dahi merkezi yönetimin kararlarına bağlı olmasını eleştiren Tütüncüoğlu, bu noktada belediye başkanı, kaymakam ya da vali olmanın bir anlamı kalmadığını dile getirdi. Yerel yönetimlerin hareket alanının daraldığını ve yetkilerinin genişletilmesi gerektiğini savundu. Her projeye otomatik onay verilmesinin de kente zarar vereceğini vurgulayan Tütüncüoğlu, “Projeler gelsin, incelensin, mecliste değerlendirilsin, Çeşme’nin yararına olan ne varsa hayata geçiririz” sözleriyle tutumunu net biçimde ortaya koydu. 
RES PROJELERİNE KARŞI SERT DURUŞ
Tütüncüoğlu’nun belediyecilik çizgisi ilk günden son gününe kadar aynı netlikteydi. Kontrollü büyüme, doğayı koruyan planlama, turizm odaklı yatırımlar ve merkezi idareyle zaman zaman sertleşen bir mücadele. Bu çizgi, ilerleyen yıllarda onu Çeşme’de kurulması planlanan rüzgar enerji santralleri (RES) konusunda çok daha sert bir muhalefetin içine sürükleyecekti. Görev süresi boyunca Çeşme’de planlanan rüzgar enerji santrallerine (RES) karşı duruşuyla da gündeme gelen Tütüncüoğlu, yeşil enerjiye karşı olmadıklarını ancak bu projelerin yanlış alanlara yapılmasının turizmi ve doğayı tehdit edeceğini söyledi. “Ocağımıza rüzgar direği dikecekler” sözleriyle tepkisini dile getiren Tütüncüoğlu, “Turizmi bitirecek projelere izin veremeyiz” diyerek Enerji ve Turizm Bakanlıklarına çağrılarda bulundu. “Çeşme’de turizmi bitirecekler, esnafın ve halkın ocağını söndürecekler. Bunun hesabını kim verecek?” sözleri, bu mücadelenin en çok hatırlanan çıkışları arasında yer aldı.
KARŞI KIYI SAKIZ ADASI İLE SICAK İLİŞKİLER
Tütüncüoğlu döneminde yüzyıllar boyunca aynı denizi paylaşan Çeşme ile Sakız Adası arasında kültürel ve sosyal ilişkiler bu dönemde daha da gelişti. Karşılıklı ziyaretler, dostluk buluşmaları ve ortak etkinliklerle iki yaka arasındaki bağlar hep canlı tutuldu, geçmişin ortak izleri bugüne taşındı.
HALKLA BİRLİKTE YÖNETME İDDİASI
Tütüncüoğlu’nun dikkat çeken uygulamalarından biri de bazı projelerde halkın görüşünü alması oldu. İnkılap Caddesi’ndeki düzenlemelerin oylama usulüyle yapılması, “bundan sonra her şeyi halkla birlikte yönetme” iddiasının bir göstergesi olarak kayıtlara geçti. Bu yaklaşım, onun sert üslubunun arkasında katılımcı bir anlayış bulunduğunu savunanların en sık dile getirdiği örneklerden biri oldu.
ÇEŞMELİLİK VURGUSU VE BİRLİK ÇAĞRISI
Tütüncüoğlu’nun söylemlerinde en sık tekrarlanan kavramlardan biri “Çeşmelilik ruhu” oldu. Farklı siyasi görüşlere sahip olunabileceğini ancak söz konusu Çeşme ve vatan olduğunda gerisinin teferruat olduğunu dile getirdi. “Bu kent bize işimizi, aşımızı, aşkımızı veriyorsa, ona sahip çıkmak zorundayız” sözleri, onun halkla kurduğu bağın temel taşlarından biriydi. Kentlerin, orada yaşayan ve sahip çıkanlara ait olduğunu savunan Tütüncüoğlu, bu anlayışı belediyecilik pratiğinin merkezine oydu.
BASINLA İLİŞKİLER: ELEŞTİRİYE AÇIK, TARAFI NET
Tütüncüoğlu’nun basınla ilişkileri de çoğu zaman gündem oldu. Sert üslubuna rağmen basının özgürce yazmasından yana olduğunu her fırsatta dile getirdi. “Basın korkmadan yazmalı. Ama taraf tutacaksa, tek tarafı Çeşme olmalı” diyerek kentin çıkarlarını her şeyin üstünde tuttuklarını vurgulayan Tütüncüoğlu, eleştirinin kente fayda sağlaması gerektiğini savundu. Basın mensupları için kendisine ulaşmak kimi zaman kolay, kimi zaman zor olsa da, “Başkanım şu konuda bilgi istiyorum” ya da “Şu haber için birlikte sahaya çıkalım” denildiğinde, çoğu zaman itiraz etmeden kapılarını açardı.
BİR DÖNEMİN KAPANIŞI
Ahmet Faik Tütüncüoğlu, asker kökenli olmasının getirdiği disiplin, sert üslubu, tartışmalı çıkışları ama aynı zamanda arkasında bıraktığı büyük yatırımlar, korunan doğa ve şekillenen bir turizm vizyonuyla Çeşme tarihine adını yazdırdı. Onun ardından Çeşme, yalnızca bir eski belediye başkanını değil bir dönemi, bir anlayışı ve güçlü bir belediyecilik hafızasını uğurladı. Onun çizdiği çerçeve; doğayı önceleyen, turizmi merkezine alan ve yerel kimliği korumaya çalışan bir belediyecilik anlayışıydı.
Çeşme üzerinde derin izler bırakan Başkan Ahmet Faik Tütüncüoğlu’na ilçeye kattıkları için teşekkür ediyor, kendisine Allah’tan rahmet diliyoruz.