FARABÎ, EBÛ NASR MUHAMMED BİN MUHAMMED EL-FÂRÂBÎ, 872-950 (ŞAM)

İSLAM BİLİM ADAMLARI 

FARABÎ, EBÛ NASR MUHAMMED BİN MUHAMMED EL-FÂRÂBÎ, 872-950 (ŞAM)
 
resim

Ebû Nasr Muhammed Bin Muhammed Bin Tarhan Bin Uzluğ El-Fârâbî Et-Türkî, bazı Fars kaynaklarda doğum yılı  258 (871-72) ve yeri Büyük Horasan’daki Feryab, bazı Türk kaynaklarda ise bugün Kazakistan topraklarında bulunan Seyhun kıyısındaki Fârâb şehri olarak gösterilir. Dimaşk’a dönerek 339 yılı Recep ayında (14 Aralık 950 ile 12 Ocak 951 arası-Şam) seksen yaşlarında vefat etmiştir.

Ses olayının hava titreşimlerinden ibaret olduğunu, bu titreşimlerin dalga uzunluğuna göre azalıp çoğaldığını, deneylerle tespit ederek ilk izah eden Farabi’dir.

8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam’ın Altın Çağı’nda yaşamış ünlü filozof ve bilim adamı Farabi, aynı zamanda gökbilimci, mantıkçı ve müzisyendir.

Bağdat, Halep ve Mısır’da bulunduğu, hayatının önemli bir kısmını Halep’te geçirdiği Hamedani tarafından desteklendiği bilinmektedir.

Farabi, bütün eserlerini Arapça yazmış, Aristo'nun temel eserlerinin birçoğunu da Arapçaya yeniden çevirmiştir.

Mantık, Psikoloji, ve Siyaset alanında yaptığı çalışmaları, İbn-i Haldun ve İbn-i Rüşt ve Endülüslü Filozoflara göre Farabi'yi, Aristo’dan sonra “Muallim-i Sânî” İkinci Üstad yapmıştır.

Farabi,  Dil Felsefesi, Epistemoloji (bilgi felsefesi; bilgi yapısı ve kaynağı), Doğa felsefesi, Metafizik ve Psikoloji üzerine yoğun çalışmalar yapmıştır. Bu anlayış daha sonra İbn-i Sina tarafından geliştirilmiştir. Yazdığı kitapların sayısı 100 ile 160 arasındadır.

Farabi'nin tercüme edilen eserleri, İbn-i Sina ve İbn-i Rüşd’den sonra gelmektedir. Hayatı ile ilgili kaynaklar, Fârâbi hakkında genel bir bilgi verebilecek seviyededir.

Farabi’nin kendisi felsefe eğitiminin gelişimi ve 40 yaşında Bağdat'a geldiğinde Arapçayı birkaç ay içinde öğrendiği hakkında bilgi nakledilmektedir.

Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
06.11.2020