ODUN KÜLÜ

 ODUN KÜLÜ 

 

Kül der geçeriz. Aslında şöyle bir incelediğimizde külün ne kadar faydalı olduğunu görebiliriz. Bitkilerin büyümesinde oldukça önemli faydaları olan kül, yanan organik maddelerden arta kalan, başlıca oksit, karbonat ve fosfatlar içeren maddedir.

Özellikle odun külü asla bir çöp değildir. İçerisinde çok fazla mineral ve vitamin içerir. Bu yüzden eğer bitkilerin büyümesinde odun külü kullanılırsa ne kadar çok faydalı olduğu görülecektir. Bir nevi kimyasaldan uzak doğal besleyici diyebiliriz. Odun külünün bünyesinde sağlıklı bitkiler için gerekli olan farklı elementler ve mineraller doğal olarak bulunmaktadır. Doğal bir kaynak, doğal bir besleyici maddedir diyebiliriz. Kesinlikle odun külü çöpe atılmamalıdır. Odun külü, potasyum açısından oldukça zengin olduğundan, bitkilerin yetişmesinde kullanıldığında meyvelerin büyümesine yardımcı olur. Bitkilere zarar veren böceklere karşıda çok iyi doğal bir ilaç niteliğindedir. Odun külü içinde doğal olarak bulunan elementler fosfor, magnezyum, kalsiyum, potasyum gibi mineraller bitkilerinin kökünün daha güçlü olmasını sağlar. Toprağa daha güçlü, daha sağlam kök salmalarına yardımcı olur. Kısaca odun külü çok kuvvetli alkalik özellikler taşır. Bu yönüyle asidik karakterde olan toprakların iyileştirilmesini ve toprağın PH seviyesinin yükselmesini sağlar. Odun külü toprakta çok iyi çözüldüğünden, asitliğin giderilmesini çok hızlı şekilde sağlar.

Odun külü içindeki son derece zengin mineral ve vitaminler dolayısıyla bir atık olarak görülmesi çok yanlıştır. Sadece bitkiler için değil, birçok alanda kullanılabilen bir malzemedir.  Yıllar öncesinde teknolojinin bu kadar gelişmediği dönemlerde, insanlar külü neredeyse her alanda kullanırlardı. Çocukluğumuzda köylerde şahit oluyorduk. Büyüklerimiz çamaşır yıkamada çoğu zaman kül kullanırlardı. Külden elde edilen suyla inanılamayacak derecede beyazlıkta çamaşırlar yıkayabilir. Bunun yanı sıra hem temizleme hem de besleme özelliğine sahip olan kül, saçlara sürüldüğünde  İçerisinde bulunan vitaminler sayesinde saçları parlatır ve saç boyundaki hasarları ortadan kaldırır. Külün suyunun posasıyla da derzleri temizleyebilir, gümüşlerinizi parlatmak için kullanabilirsiniz. Hatta o derece ki, halılarınızı ve koltuklarınızı temizlemek için kullanabilir, çamaşır ve bulaşık makinelerinin temizliğinde çok rahat  kullanabilirsiniz. Bunların dışında odun külü doğal buz çözüdür. Alkali kül doğal buz eritebilir  ve güneş dışında buzun daha hızlı erimesine yardımcı olur. Ayrıca kaygan zeminlere dökülerek don olayının önüne geçmiş oluruz. Bahçe ve tarlalarda salyangozların caydırılması ve hamam böceklerin uzaklaştırılması içinde kullanılır. Sabun yapımında kullanıldığı gibi, çok eski dönemlerde odun yakıldıktan sonra köz olarak kalan kısmı ezilip su ile krem kıvamına getirilip kanayan yaralar üzerine sürülmek suretiyle, kanamayı durdurup mikrop kapmasını engellemektedir. Odun külünün faydalarını saymakla bitiremeyiz. Öyle ki kişisel bakımı yaparken, sadece saçlarımızın bakımı değil, dişlerimizi parlatmak ve beyazlatmak içinde kullanabiliriz. Böylesine faydalı bir maddeyi çöp veya atık olarak Güz ve kış ayları bahçede kül dağıtmak için en uygun zamanlardır. Bu dönemde toprağa serpilecek kül toprağa iyice yerleşir ve bir sonraki bahar ayında içindeki besinleri serbestçe toprağın içine yedirir. Böylece daha sağlıklı bir bahçeye sahip olmuş olur ve toprağı da korumuş oluruz. Bu kadar önemli olan külün yapısına kısaca değinelim. 100 kg odun tam olarak yandığında geriye 0,2-0,6 kg kül bırakır. Bu külün içinde; karbonat-sülfat-fosfat-klor ve silikatların yanında alkali ve toprak alkali metalleri ile demir oksit gibi maddeler bulunur. Yapılan labaratuvar denemeleri sonucunda külün yapısında aşağıdaki maddeler bulunduğu tespit edilmiştir.

K2O % 25 - 40

P2O5 % 0,95 - 8,65

CaO % 20,3 - 47,8

Odun külünün içerisinde azot bileşikleri iz halinde bulunmaktadır. Bunun sebebi ise yanma işlemi sırasında azot bileşikleri havaya uçar. (NO-NO2 gibi) 

Odun külünün ana maddesi genel olarak K2CO3 dür. Teknolojinin bugünkü kadar gelişmediği 19. yüzyılda odun külü, içerisinde bolca potasyum ihtiva ettiğinden dolayı tarlalarda kullanılan tek gübreydi. Odun külü gübre olarak elbette kullanılabilir. Ancak  bu şekilde kullanılması pek pratik bir madde değildir. Depolanması, tarlaya atılması ve elde edilmesi oldukça zordur.

     

Yazımızı meşhur bir atasözümüzle bitirelim. “Komşu komşunun külüne muhtaçtır.” Her ne kadar bu atasözü mecazi anlam ifade etmek için kullansak da, bu denli faydaları olan odun külünün kıymetini bilmeliyiz. 

Önder GÜZELARSLAN