Yunanistan’a Kültürel Haklar Çağrısı

Rodos, İstanköy ve Onikiada Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, Lozan Barış Antlaşması’nın uluslararası hukuk çerçevesindeki bağlayıcılığına atıfta bulunarak Yunanistan’a çağrıda bulundu. Prof. Dr. Kaymakçı, ülkede yaşayan Türk azınlıkların kültürel haklarının sistematik şekilde ihlal edildiğini ve bu durumun insan haklarına aykırı olduğunu vurguladı.
Yunanistan sınırları içinde yaşayan Türk topluluklarının temel haklarına erişiminin yıllardır engellendiğini ifade eden Prof. Dr. Kaymakçı, bu durumun yalnızca Batı Trakya ile sınırlı olmadığını, Ege Denizi'ndeki Rodos ve İstanköy gibi adalarda da benzer baskıların yaşandığını belirtti. “Yunanistan’da iki ana bölgede yaşayan Türkler, dinî, eğitimsel, sosyal ve ekonomik anlamda ciddi ihlallerle karşı karşıya,” diyen Kaymakçı, bu durumun Lozan Antlaşması başta olmak üzere birçok uluslararası sözleşmeyle çeliştiğinin altını çizdi.
“Toplumsal Hafıza Silinmeye Çalışılıyor”
Yunanistan’ın Batı Trakya Türklerine yönelik politikasının temelinde sistematik asimilasyon ve göçe zorlama stratejilerinin yattığını ifade eden Kaymakçı, “Devlet, bölgede yaşayan Türkleri sessizce göçe yönlendiriyor. Türkiye’nin geçmişte sağladığı serbest vize uygulamaları da bu göç dalgasını hızlandırdı,” dedi. Yunanistan’ın izlediği diğer önemli stratejilerden birinin ise Türk kimliğini yok saymak olduğunu söyleyen Kaymakçı, kültürel varlıkların da zaman içinde tahrip edildiğini ve koruma altına alınmadığını ifade etti.
Adalardaki Türkler Daha Büyük Tehdit Altında
Rodos ve İstanköy gibi Onikiadalar’daki Türk topluluklarının durumunun, Batı Trakya’dakinden bile daha vahim olduğunu dile getiren Kaymakçı, bu adalarda yaşayan Türklerin kültürel kimliğinin tanınmadığını söyledi. 1947 yılında adaları devralan Yunanistan’ın, Lozan Antlaşması’nın imzalandığı 1923 yılında bu bölgelerin İtalyan idaresinde olduğu bahanesiyle, adalarda yaşayan Türk azınlığı resmen tanımadığını aktaran Kaymakçı, bu görüşün uluslararası hukukla bağdaşmadığını belirtti.
Uluslararası Antlaşmalar Ne Diyor?
Kaymakçı, Lozan Antlaşması’nın 45. maddesine atıfta bulunarak, Türkiye’de yaşayan gayrimüslim azınlıklara tanınan hakların, Yunanistan’daki Müslüman azınlıklara da aynı şekilde uygulanması gerektiğini ifade etti. Bu durumun sadece Lozan ile sınırlı olmadığını belirten Kaymakçı, 1913 Atina Antlaşması’na bağlı protokoller, 1920 Yunan Sevr Antlaşması, 1923 Mübadele Sözleşmesi ve 1947 Paris Antlaşması gibi birçok uluslararası anlaşmanın da Yunanistan’a yükümlülükler getirdiğini hatırlattı.
1978 tarihli Viyana Sözleşmesi’nin 15. maddesi kapsamında Uluslararası Adalet Divanı’nın kararlarına değinen Kaymakçı, “Antlaşmalar, sadece imzalandığı dönemdeki toprakları değil, sonradan kazanılan toprakları da kapsar. Bu yüzden Onikiadalar da bu hükümlere dahildir,” diyerek Yunanistan’ın hukukî sorumluluğunu vurguladı.
Kimlik, Eğitim ve Kültürel Miras Tehlikede
Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, Rodos ve İstanköy Türklerinin karşı karşıya kaldığı temel sorunları ise şu başlıklarla özetledi:
Kimlik Reddi: Türk kimliği resmi olarak tanınmamakta, dernek ve kültürel örgütlenmelere izin verilmemektedir.
Dil Eğitimi: Türk çocukları ana dillerini eğitim dili olarak kullanamamakta, çift dillilik ilkesi uygulanmamaktadır.
Dini Eğitim: Müslüman çocuklara yönelik dini eğitim ya hiç verilmemekte ya da engellenmektedir.
Kültürel Mirasın Korunmaması: Osmanlı döneminden kalma tarihi eserler ve yapılar ilgisizlik ve zamanın yıpratıcı etkisiyle yok olma tehdidi altındadır.
Vakıf Yönetimi: Vakıf mallarının yönetimi Yunan devletinin kontrolüne bırakılmış, toplumun iradesi dışlanmıştır.
Yunanistan’a ve Uluslararası Kuruluşlara Mesaj
Kaymakçı son olarak, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği, AGİT, Birleşmiş Milletler ve Yunan Anayasası’na dayanarak Yunanistan’ın kültürel çeşitliliği tanıma yükümlülüğünün altını çizdi. “Yunanistan, ülkede yaşayan Türk azınlığın kültürel haklarını tanımak ve korumakla yükümlüdür. Bu haklar yalnızca hukuki değil, aynı zamanda doğuştan gelen insan haklarıdır,” diyerek çağrısını yineledi.